Natriumhydroxide, ook wel caustische of bijtende soda genoemd, is een anorganische verbinding met als brutoformule NaOH. De stof komt voor als een witte, hygroscopische vaste stof, die zeer goed oplosbaar is in water. Tijdens het oplossen komt een grote hoeveelheid warmte vrij. De uiteindelijke oplossing wordt ook wel aangeduid als natronloog. Deze waterige oplossing is een sterke base en verdringt zwakkere basen uit hun zouten. Natriumhydroxide is zeer corrosief en kan ernstige brandwonden veroorzaken.
pH is afgeleid van het Latijnse ‘Potentia Hydrogenii’ en is een aanduiding voor de zuurgraad (of ‘zuurtegraad’) van een chemische stof in water. De schaal loopt van 0 (extreem zuur) naar 14 (extreem basisch). Hierbij is een pH-waarde van 7 neutraal. Water heeft standaard een pH van 7.
Nog wat getallen om je een idee te geven:
Een Engelstalig woord, wat inhoudt dat je meer vetten (oliën) aan je mengsel toevoegt, dan door het loog kan worden omgezet. Hiermee bereik je twee dingen: ten eerste verzeker je je ervan dat alle loog is omgezet en er dus geen loog meer in je zeep zit. En ten tweede maak je op die manier een heel huidvriendelijke (zachte, verzorgende) zeep die je huid dus extra voedt. Een andere manier om het te benaderen is het woord ‘lye discount’, ofwel een ‘loogkorting’. Je gebruikt dus 3% tot 8% minder loog.
De meeste recepten gaan uit van 3% tot 8% superfatting (of dus ‘lye discount’). Maar als je bijvoorbeeld een huidverzorgende zeep maakt die voor 100% uit kokosolie bestaat, moet je een superfat-percentage aanhouden van 20% of nog iets meer. De reden hiervoor is, dat zeep van koksolie erg vetoplossend is en als je dan dus te weinig vet in de zeep overhoudt, droogt je huid teveel uit.
Aan de andere kant is een kokszeep met 0% superfat ideaal voor schoonmaken van objecten die erg vet zijn, of om de was mee te doen.
Let wel: je kunt vloeibare zepen niet echt superfatten, omdat het overtollige vet niet oplost of wordt opgenomen in de vloeibare zeep.
Het op nul stellen van digitale weegschalen. Wanneer een lege verpakking, zoals een pan, kom of schaal op een weegschaal of balans is geplaatst, wordt de tarreertoets ingedrukt.
Hierdoor verschijnt het getal nul weer in de display en vervolgens kan de nettohoeveelheid van het product worden afgewogen.
‘Trace’ is het Engelse woord voor spoor. Dit heeft betrekking op de staat van je mengsel van loog en vetten, wanneer het verzepingsproces begint. Op dit moment is de chemische reactie begonnen en kunnen de ingrediënten niet meer van elkaar worden gescheiden.
Als je mengsel in ‘trace’ komt, kun je als het ware sporen trekken met de staafmixer of een spatel, die een paar tellen zichtbaar blijven.
De reactie de plaatsvindt bij de productie van zeep door het mengen van vet en een loogoplossing.
Het verzepingsgetal is het aantal milligram kaliumhydroxide (KOH) dat nodig is om de veresterde vetzuren in 1 gram van een vet volledig te verzepen en de aanwezige vrije vetzuren te neutraliseren.
Het verzepingsgetal is een maat voor de gemiddelde molaire massa en dus ook de gemiddelde ketenlengte van alle aanwezige vetzuren (vrije of veresterde). Vetten met lange vetzuurketens, bijvoorbeeld bijenwas, hebben een relatief lager verzepingsgetal dan die met kortere vetzuurketens (bijvoorbeeld kokosolie) omdat ze per gewichtseenheid minder moleculen bevatten en dus minder esterverbindingen die moeten gehydrolyseerd worden.
Het verzepingsgetal wordt dikwijls aangeduid met de Engelse afkorting Sap (van saponification value).
Zeepfabrikanten gebruiken vaak verzepingsgetallen uitgedrukt in NaOH in plaats van KOH. De omrekening is: Sap(NaOH) = Sap(KOH) × 0,713. De omrekeningsfactor is de verhouding van de molaire massa’s van NaOH en KOH: 40,0 / 56.1 = 0,713.
Vanwege dit verschil moet je in een zeepcalculator ook altijd controleren of je de juiste alkali hebt ingevoerd. Anders kan je zeep heel anders uitpakken, dan dat je zou willen.
(bron: Wikipedia)
Een online tool of spreadsheet die de exacte hoeveelheid loog berekent op basis van de ingevoerde hoeveelheden van alle oliën om een zeep te maken die uiteindelijk geen loog meer bevat en dus veilig kan worden gebruikt.